تغییرات مکانی تولید رواناب با استفاده از زمین آمار در حوزه آبخیز سراب، استان ایلام

چکیده مطالعه تغییرات مکانی رواناب تولیدی و درک توزیع آن برای توسعه برنامه های راهبردی حفاظت آب و خاک مفید است. حال آن که مطالعات محدودی به بررسی تغییرات مکانی عوامل موثربر تولید رواناب پرداخته است. در این پژوهش تغییرات مکانی رواناب تولیدی در حوزه آبخیز سراب استان ایلام با مساحت 3668 هکتار، بررسی شده است. برای این منظور از تلفیق نقشه های کاربری اراضی و گروه های هیدرولوژیک خاک نقشه واحدهای کاری حوزه آبخیز مورد مطالعه به دست آمد. سپس در هر واحدکاری اقدام به اندازه گیری رواناب با استفاده از دستگاه شبیه ساز باران با شدت 5/21 میلی متر بر ساعت گردید. با وارد کردن اطلاعات نفوذپذیری و بافت خاک هر یک از نمونه ها به نرم افزار infilt پارامترهای نفوذپذیری هورتون محاسبه گردید. سپس حوضه به شبکه های سلولی500×500 متر تقسیم و با استفاده از آمار ایستگاه های باران سنجی منطقه گرادیان بارندگی حوضه مورد مطالعه به دست آمد و به تبع آن خطوط هم باران ترسیم شد. در نهایت نسبت بارندگی هریک از خطوط تراز به بارندگی متوسط ایستگاه باران سنجی دره شهر محاسبه و با استفاده از پارامترهای نفوذپذیری هورتون و رگبارهای منطقه، رواناب تولیدی برای هرسلول محاسبه شد. سپس تحلیل های زمین آماری برای نشان دادن وابستگی مکانی تولید رواناب انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین مدل تغییرنما مدل کروی با اثر قطعه ای 99/0 و آستانه 26/8 میلی متر بوده و دارای ساختار مکانی قوی می باشد. هم چنین با استفاده از روش درون یابی کریجینگ نقشه توزیع مکانی تولید رواناب تهیه شد و نتایج نشان داد که مقدار حداقل و حداکثر رواناب تولیدی به ترتیب 49/6 و 42/17 میلی لیتر در ساعت می باشد. کلمات کلیدی: رواناب تولیدی، زمین آمار، شبیه ساز باران، مدل هورتون، نفوذپذیری